Οδοντιατρική Φροντίδα

Γιατί είναι απαραίτητη;
Τα δόντια των ιπποειδών (ίπποι, όνοι, ημίονοι) διαθέτουν μερικά χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν από τα δόντια του ανθρώπου, της γάτας και του σκύλου. Δύο εξ αυτών είναι ότι τα δόντια (προγόμφιοι, γομφίοι) της άνω γνάθου είναι πλατύτερα από τα αντίστοιχα της κάτω γνάθου και ότι το μεγαλύτερο τμήμα του δοντιού βρίσκεται κάτω από τα ούλα και ανατέλλει αδιάκοπα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ιπποειδούς. Η συνεχής αυτή ανατολή των δοντιών αντισταθμίζεται από τη διαρκή φθορά τους που παρατηρείται λόγω της τραχιάς φύσεως της τροφής και του γεγονότος ότι τα ιπποειδή στη φύση βόσκουν 16 -18 ώρες ημερησίως.

Δεξιά: Οδοντικές ακίδες – Τραυματισμός των παρειών και της γλώσσας

Με την εξημέρωση όμως των ιπποειδών άλλαξε δραματικά και η διατροφή τους. Στην τελευταία, προστέθηκαν οι συμπυκνωμένες και οι πελλετοποιηµένες τροφές. Η παροχή αυτών των τροφών περιορίζει το εύρος της κίνησης της γνάθου κατά τη διάρκεια της μάσησης, με αποτέλεσμα την ενδεχόμενη εμφάνιση προβλημάτων.  Ακόμα, οι συμπυκνωμένες τροφές περιέχουν υψηλά επίπεδα ενέργειας. Συνεπώς, ο ίππος/όνος/ημίονος θα τρώει/μασάει για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε σχέση με εκείνο που θα χρειαζόταν για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες από άλλες τροφές με μικρότερη ενεργειακή πυκνότητα, όπως είναι ο σανός. Επιπρόσθετα των επίκτητων παθολογικών καταστάσεων υπάρχουν και οι συγγενείς παθήσεις της κεφαλής και των δοντιών, οι οποίες είναι σημαντικό να ανιχνεύονται νωρίς. Φυσικά, εκτός των προαναφερθέντων, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι συντελούν στην εμφάνιση οδοντιατρικών παθήσεων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο επιπολασμός των οδοντιατρικών νοσημάτων στα ιπποειδή εκτιμάται μεταξύ 36% – 85% (Advances in Equine Dentistry, 2013).

Συμπτώματα
Τα οδοντιατρικά προβλήματα μπορεί να εκδηλωθούν με απώλεια σωματικού βάρους, με δυσκολία στη μάσηση της τροφής, με δυσοσμία του στόματος, με μείωση της αθλητικής απόδοσης, ακόμα και με εκδήλωση επιθετικής συμπεριφοράς.

Επιπλέον, η ανεπαρκώς μασημένη τροφή προδιαθέτει στην εμφάνιση οισοφαγικής έμφραξης (choke) και κολικού. Σε κάθε περίπτωση, μια στοματική κοιλότητα με προβλήματα υπονομεύει την ευζωία του ιπποειδούς.

Τέλος, η οδοντιατρική φροντίδα είναι ουσιώδης για τη διατήρηση της αρμονικής αλληλεπίδρασης του ίππου με τη στομίδα.

Προληπτική οδοντιατρική φροντίδα
Οι στόχοι των οδοντιατρικών θεραπειών είναι:

• Η διατήρηση της σωστής λειτουργίας του Στοματογναθικού Συστήματος.
• Η αντιμετώπιση των Οδοντιατρικών Παθήσεων.

Με τον οδοντιατρικό έλεγχο/θεραπεία ρουτίνας προλαμβάνεται η εμφάνιση προβλημάτων που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ευζωία και την αθλητική απόδοση του αλόγου.

Τα προβλήματα της στοματικής κοιλότητας είναι σημαντικό να ανιχνεύονται πριν το άλογο εκδηλώσει συμπτώματα. Τα άλογα συχνά δεν εκδηλώνουν τον πόνο που νιώθουν στο στόμα τους, μάλιστα πολλά από τα άλογα που πάσχουν από επώδυνες και σοβαρές καταστάσεις μπορεί να φαίνονται τελείως ασυμπτωματικά, μέχρι το πρόβλημα να επιδεινωθεί τόσο που πλέον το άλογο να μην μπορεί να κρύψει τη δυσφορία που νιώθει.

Πόσο συχνά πρέπει να παρέχεται η οδοντιατρική φροντίδα;
Η γρήγορη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι κάθε 6-12 μήνες.

Η σωστή απάντηση, όμως, είναι πως εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι η ηλικία, το οδοντιατρικό ιστορικό, η χρήση του ιπποειδούς, ο τύπος της χορηγούμενης τροφής κ.ά.

Το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα παροχής οδοντιατρικής φροντίδας συνιστά ένα ικανοποιητικό σημείο αναφοράς:

• Ιπποειδή που διαβιούν σε στάβλο, ηλικίας 4 ετών ή νεαρότερα: Κάθε 4 μήνες.
• Ιπποειδή που διαβιούν σε λειμώνα, ηλικίας 4 ετών ή νεαρότερα: Κάθε 6 μήνες.
• Ιπποειδή που διαβιούν σε στάβλο, ηλικίας 5 ετών ή μεγαλύτερα: Κάθε 6 μήνες.
• Ιπποειδή που διαβιούν σε λειμώνα, ηλικίας 5 ετών ή μεγαλύτερα: Κάθε 12 μήνες.

Συνήθως, λοιπόν, 1 ή 2 φορές το χρόνο είναι η ευκαιρία να γίνει πλήρης έλεγχος του στόματος και των δοντιών για παρουσία προβλημάτων.

Με την ελλιπή οδοντιατρική εξέταση μικρά προβλήματα μπορεί να μείνουν αδιάγνωστα και στον επόμενο οδοντιατρικό έλεγχο να έχουν επιδεινωθεί.

Προ-αγοραστικός οδοντιατρικός έλεγχος
Πριν κανείς λάβει την απόφαση για αγορά ενός αλόγου, ανεξάρτητα για το αν πρόκειται για άλογο ελεύθερης ιππασίας, για άλογο αναπαραγωγής ή για άλογο που προορίζεται για αθλητική δραστηριότητα, συνιστάται να ελέγχεται λεπτομερώς (συνήθως με τη χρήση κατόπτρου και ενδοσκοπίου) και η κατάσταση της στοματικής του κοιλότητας και των δοντιών.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που σοβαρά οδοντιατρικά προβλήματα, όπως κατάγματα δοντιών ή μολυσμένα δόντια, διαγνώσθηκαν μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες από την αγορά ενός αλόγου.

Τα άλογα έχουν εξελιχθεί με τρόπο ώστε να είναι πολύ ικανά στο να αποκρύπτουν τον πόνο που οφείλεται σε οδοντικές παθήσεις. Το καταφέρουν αυτό, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο μασούν την τροφή ώστε να νιώθουν μικρότερη ενόχληση.

Μετά την ολοκλήρωση του προ-αγοραστικού οδοντιατρικού ελέγχου, αποστέλλεται λεπτομερής αναφορά των οδοντιατρικών προβλημάτων που ανιχνεύθηκαν.

Διάστημα (μη φυσιολογικό κενό μεταξύ των δοντιών) σε ίππο ηλικίας 5 ετών (βέλος)

Μολυσμένο δόντι σε ίππο ηλικίας 7 ετών (κύκλος)